Аннотация
Статья посвящена исследованию образцов доисторического искусства на территории Монголии, где находятся археологические памятники, свидетельствующие о том, что предки современного человека жили здесь 3,7 миллиона лет назад. Зарождение духовной культуры и художественного мышления древних людей связано с мифологией, а наскальные рисунки являются важным материалом для изучения культурных пластов того времени. Древние формы мышления, свойственные центральноазиатским кочевым сообществам, наиболее полно отражены в памятниках наскального искусства. Целью данной работы является выявление механизмов формирования художественного образа на основе анализа наскальных рисунков. Материалом исследования послужили петроглифы, зафиксированные в сомоне Улаанхус аймака Баян-Улгий в бассейнах рек Байга-Ойгур и Цагаан-Салаа в районе горного массива Алтай-Богдо-Уул. В результате применения феноменологического и герменевтического методов выявлены и интерпретированы образы, их общие и особенные черты, связанные с региональными традициями и культурной спецификой.
Библиографические ссылки
- Болорбат Ц., Гүнчинсүрэн Б., Одсүрэн. Д. Их төлбөрийн голын хөндийн чулуун зэвсгийн судалгаа: зэвсгийн цуглуулга, зүүлтүүд // Археологийн судлал. Боть 36. Дэвтэр 1–26 / редакцийн зөвөлийн дарга: Д. Цэвээндорж. Улаанбаатар: Адмон Принт, 2017. Х. 55–58.
- Батболд Н. Монголын говийн бүсийн хадны зургийн судалгаа. Улаанбаатар: Мөнхийн үсэг, 2014. 184 х.
- Цэвээндорж Д. Монголын археологийн судалгаа: эрдэм шинжилгээний өүүлэл, илтгэл 2003–2007. Боть I–VI. Улаанбаатар: [нийтлэгчгүй], 2009.
- Санжмятав Т. Монголын хадны зураг. Улаанбаатар: Монгол улсын ШУА-ийн Түүхийн Хүрээлэн, 1995. 103 х.
- Дулам С. Монгол бэлгэдэл зүй Гутгаар дэвтэр: Дүрсийн бэлгэдэл зүй, дохио зангааны бэлгэдэл зүй. Улаанбаатар: Бит пресс, 2007. 280 х.
- Цүлтэм Н. Монголын дүрслэх урлагийн тойм (нэн эртнээс XX зуун хүртэл). Улаанбаатар: [нийтлэгчгүй], 1971.
- Болдбаатар Ч. Монголын хадны сүг зургийн уран сэтгэмж дүрслэлийн сакраль шинж. Улаанбаатар: [нийтлэгчгүй], 2000. 136 х.
- Цэвээндорж Д., Кубарев В.Д., Якобсон Э. Арал толгойн хадны зураг. Улаанбаатар: Монгол улсын ШУА-ийн Археологийн Хүрээлэн, 2005. 204 х.
- Баяртөр Б. Дүрслэх урлаг судлал шинжлэл. Улаанбаатар: Бэмби сан, 2014. 414 х.
- Төрбат Ц., Гантулга Ж., Баярхүү Н., Батсүх Д., Төрбаяр Н., Эрдэнэ-очир Н., Батболд Н., Цэлхагарав Ц. Монгол ба бүс нутгийн буган хөшөөний соёл. Улаанбаатар: Мөнхийн үсэг, 2021.
- Цэрэндорж Я., Цэвээндорж Д. Далан түрүүний хос толгойн хадны зураг. Улаанбаатар: [нийтлэгчгүй], 2016.
- Өмирбек Б. Монгол Алтайн нуруу Хойд Хөлцөөтийн хадны зургийн судалгааны асуудалд. Улаанбаатар: [нийтлэгчгүй], 2013.
- Мазин А.И. Традиционные верования и обряды эвенков-орочонов (конец XIX – начало ХХ в.). Новосибирск: Наука, 1984. 200 с.
- Анисимов А.Ф. Религия эвенков в историко-генетическом изучении. М.-Л.: Изд-во АН СССР, 1958. 236 с.
- Окладников А.П. Открытие Сибири. Новосибирск: Наука, 1985. 229 с.